Miasto wraz z gmina zajmuje powierzchnię 190 km2 na których mieszka ponad 36 tysiecy osób. Położone jest na obszarze Wzgórz Opoczynskich leżących na skraju pasma Gór Świętokrzyskich i równiny Niziny Mazowieckiej, stanowiących naturalną strefę przejsciową pomiędzy wyżynami południa Polski i północnymi obszarami nizinnymi. Miasto przecinają ważne szlaki komunikacyjne: centralna magistrala kolejowa ze Śląska do Warszawy, linia kolejowa Tomaszów Mazowiecki – Skarżysko Kamienna oraz droga krajowa nr 44 łącząca wschodnie regiony kraju z zachodnimi. W źródłach pisanych po raz pierwszy pojawia sie w przywileju księcia polskiego Leszka Czarnego z 1284 roku. Rozkwit miasta następuje w XIV wieku za czasów panowania króla polskiego Kazimierza III Wielkiego, ostatniego z dynastii Piastów. Monarcha nadał w 1360 r. Opocznu prawa miejskie, które następnie w 1365 r. potwierdził swoim przywilejem, przyznaniem miastu prawa magdeburskiego zostało siedzibą a od XVI w. – dekanatu kościelnego. Przez dwa następne wieki intensywnie sie rozwijało, aż do połowy XVII w. gdy nie ominęły go kleski gnębiące wtedy cały kraj. W 1655 r., w czasach „potopu” szwedzkiego, zostało prawie doszczętnie zniszczone, ale ożyło w drugiej połowie XVIII w. stając się istotnym ośrodkiem przemysłowym ówczesnej Polski.