Teresa Szwedkowicz (1930–2001) była nauczycielką wychowania plastycznego i technicznego w Liceum Ogólnokształcącym w Opocznie, a także wielką miłośniczką swojego rodzinnego regionu. Przez ponad 40 lat tworzyła kolekcję opoczyńskich strojów, haftów i fotografii. Jak sama podawała, udało jej się zgromadzić około 5000 obiektów. Skupiła się przede wszystkim na elementach wiana i stroju ślubnego panny młodej – koszulach, ręcznikach, nakryciach na łóżko oraz innych fragmentach stroju, a także na fotografiach związanych z obrzędami rodzinnymi.

Państwowe Muzeum Etnograficzne, z którego wypożyczono kolekcję na wystawę, opisało dorobek Teresy Szwedkowicz w następujący sposób:

„Teresa Szwedkowicz nie tylko gromadziła przedmioty, ale również systematyzowała je i opracowywała, tworząc katalogi oraz pisząc artykuły. Jej działalność stanowi przykład kolekcjonerstwa prywatnego – emocjonalnego, nierozerwalnie związanego zarówno z przedmiotami, jak i z ich opiekunem. Była nie tylko kolekcjonerką, ale również twórczynią – haftowała i wycinała, ucząc się od twórczyń ludowych, a jej własne prace stawały się częścią kolekcji i obiektami dziedzictwa kulturowego. W pracy nauczycielskiej wykorzystywała zgromadzone eksponaty jako pomoc dydaktyczną, a jako popularyzatorka kultury prezentowała je na licznych wystawach.”

Ekspozycja przybliża tematykę kolekcjonerstwa prywatnego i antropologii rzeczy, ukazując twórczość opoczyńskich hafciarek przez pryzmat zgromadzonych przez Teresę Szwedkowicz zbiorów. Szczególny nacisk położono na relację między przedmiotem a człowiekiem – pasję, która stała się treścią życia Kolekcjonerki, a jej efektem jest monumentalna kolekcja, dziś posiadająca status zabytkowego artefaktu muzealnego.

Na wystawie zaprezentowano wszystkie charakterystyczne elementy opoczyńskiego stroju, haftów oraz fotografii, które składały się na dorobek Teresy Szwedkowicz, a obecnie znajdują się w zbiorach Państwowego Muzeum Etnograficznego. Kolekcja, stworzona w całości przez kobietę, dzięki twórczości kobiet i z myślą o kobietach, wpisuje się w nurt herstorii – historii opowiadanej z perspektywy doświadczeń kobiet. Ukazuje tradycję haftów i szycia jako element wspólnoty przekazu kulturowego i dziedzictwa niematerialnego.

Odwiedzający wystawę będą mogli zobaczyć części stroju opoczyńskiego, lniane i wełniane próbki tkanin odzieżowych, a także tekstylia stanowiące wyposażenie domów – ręczniki, poszewki, obrusy, serwetki oraz wycinanki i pisanki wielkanocne. Część eksponatów będzie można obejrzeć w formie interaktywnej, a niektóre nawet dotknąć. Uzupełnieniem kolekcji są fotografie, negatywy szklane oraz katalogi i kroniki działalności Kolekcjonerki.

Ekspozycję „KOLEKCJONERKA. Teresa Szwedkowicz (1930–2001)” można oglądać w Muzeum Regionalnym w Opocznie do 5 maja 2025 roku.