Aktualności
Święto Konstytucji
Opublikowano dn. 03.05.2021
Autor: OPOCZNO Świętujemy dziś 230 rocznicę ustanowienia Konstytucji 3 maja. Jako pierwsza w Europie i drugą na świecie spisana konstytucja, była jednym z najważniejszych dokumentów w historii Rzeczypospolitej.
Zachęcamy do zapoznania się z tekstem Pani Lidii Świątek - Nowickiej z Muzeum Regionalnego w Opocznie.
230 lat temu 3 maja 1791 roku Sejm Wielki, zwołany w październiku 1788 roku, uchwalił Konstytucję Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Była to pierwsza konstytucja w nowożytnej Europie i druga (po amerykańskiej) na świecie. Konstytucja 3 Maja regulowała ustrój prawny Rzeczpospolitej. Przekształcała państwo w monarchię konstytucyjną, wprowadzała zasadę trójpodziału władzy na władzę prawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Znosiła również m. in. liberum veto, konfederacje i wolną elekcję, wprowadziła częściowe zrównanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, w ten sposób łagodząc nadużycia pańszczyzny. Konstytucja otwierała perspektywy dalszych przekształceń systemu państwowego.
Jednym z sygnatariuszy Konstytucji 3 Maja był marszałek Sejmu Czteroletniego Stanisław Nałęcz Małachowski (ur. 24 sierpnia 1736 w Końskich, zm. 29 grudnia 1809 w Warszawie) właściciel dóbr białaczowskich w powiecie opoczyńskim. Małachowski cieszył się powszechnym szacunkiem i autorytetem. Już od początku funkcjonowania Sejmu Wielkiego popierał przeprowadzenie licznych reform takich jak: zwiększenie liczby wojska polskiego, optował za powołaniem Komisji Wojskowej, która miała zreformować armię. Głosił konieczność gruntownej reformy sejmików ziemskich, których prace paraliżował udział w nich szlachty „gołoty”, usprawnienia obrad sejmu, czy też przeprowadzenia gruntownej reformy ustrojowej. Był autorem projektu utworzenia instytucji, która zajęłaby się zaopatrzeniem armii i stworzeniem w Polsce przemysłu zbrojeniowego. Razem z innymi zwolennikami reform m.in. Hugonem Kołłątajem i Ignacym Potockim pracował na rzecz przyznania praw mieszczaństwu w celu podźwignięcia gospodarczego kraju i osłabienia antagonizmów społecznych. Za wiedzą i poparciem Małachowskiego doszło w Warszawie w 1790 r. do zjazdu mieszczan z miast królewskich. W zjeździe tym uczestniczyli również delegaci Opoczna - Kazimierz Unicki i Wojciech Rzaczyński. 18 kwietnia 1791 r. sejm uchwalił „Prawo o miastach” a mieszczanie opoczyńscy w dowód uznania dla marszałka Małachowskiego podobno nadali mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Opoczna. Stanisław Małachowski należąc do Stronnictwa Patriotycznego miał niemały udział w przygotowaniu projektu Konstytucji 3 Maja. W jego domu odbywały się tajne spotkania w czasie których dyskutowano nad projektem konstytucji i redagowano jej tekst. Wieczorem 2 maja odbyło się w Pałacu Radziwiłłowskim zebranie, na którym odczytano projekt konstytucji. W nocy z 2 na 3 maja w domu marszałka Małachowskiego podpisano „Assekuracyę” o treści: W szczerej chęci ratunku ojczyzny, w okropnych na Rzeczpospolitą okolicznościach, projekt pod tytułem Ustawa Rządu w ręku j. w. marszałka sejmowego i konfederacji koronnej złożony do jak najdzielniejszego popierania przyjmujemy, zaręczając to nasze przedsięwzięcie hasłem miłości ojczyzny i słowem honoru, co dla większej wiary podpisami naszymi stwierdzamy. Podpisy złożył Małachowski oraz 83 senatorów i posłów. 3 maja 1793 r., po burzliwej, ponad 7 godzinnej, debacie uchwalono Konstytucję. Choć Konstytucja 3 Maja obowiązywała jedynie przez 14 miesięcy, była wielkim osiągnięciem narodu polskiego chcącego zachować niezależność państwową oraz zapewnić możliwość rozwoju gospodarczego i politycznego kraju. W 1792 roku rozpoczęła się wojna polsko-rosyjska w obronie Konstytucji 3 Maja. Stanisław Nałęcz Małachowski był jednym z obrońców Konstytucji. Sprzeciwiał się jakimkolwiek układom z targowiczanami a posłowi duńskiemu namawiającemu go do rokowań z Rosją odpowiedział rychlej ostatnią krople krwi wyleje aniżeli na to się zgodzi. Stanisław Małachowski udał się na emigrację, po powrocie do kraju został aresztowany, po kilku miesiącach zwolniony. Następne kilka lat spędził w większości w Białaczowie. W niektórych swoich dobrach oczynszował chłopów, spisał ich powinności, zwolnił od części ciężarów, zaczął organizować opiekę lekarską dla włościan.
Stanisław Nałęcz Małachowski już za życia obrósł legendą jako człowiek nieskazitelnej cnoty i wielkiego autorytetu moralnego. Historyk Szymon Askenazy dokonał takiego porównania naszych bohaterów narodowych – Tadeusz Kościuszko to cnota narodowa, Józef Poniatowski to honor narodowy, Jan Henryk Dąbrowski to ocalenie publiczne, natomiast autor biografii S. Małachowskiego dodał - Stanisław Nałęcz Małachowski to godność narodowa.
Dzieło Sejmu Wielkiego – Konstytucję 3 Maja Stanisław Nałęcz Małachowski upamiętnił fundując, w leżących w jego dobrach Petrykozach, kościół parafialny pw. św. Doroty w Petrykozach. Kościół ten według projektu Jana Chrystiana Kamsetzera, od 1791 r. wpisany w opoczyński pejzaż, wyróżnia fasada skomponowana z monumentalnych, prostych brył geometrycznych. Na jego frontonie zwraca napis „Domus orationis MDCCXCI” (Dom modlitwy 1791). Napis przypomina o uchwaleniu Konstytucji 3 Maja.
Święto 3 Maja zostało przywrócone w II Rzeczypospolitej Polskiej w kwietniu 1919 roku. Zdelegalizowane przez okupantów niemieckich i sowieckich podczas II wojny światowej, zakazane było również w PRL. Od 1990 roku 3 Maja ponownie jest oficjalnym świętem narodowym.
Liczba wyświetleń: 1138
Powrót
E-Urząd
WIDZĘ / CZUJĘ / REAGUJĘ
BUDŻET OBYWATELSKI
PLANOWANIE PRZESTRZENNE
JAKOŚĆ POWIETRZA
STRAŻ MIEJSKA
BIBLIOTEKA
MIEJSKI DOM KULTURY
MUZEUM
KRYTA PŁYWALNIA
Festiwal Płytki Ceramicznej
Gmina Opoczno
Odwiedź nas na youtube
Opoczno Stolicą Oberka
Opoczno 2.0
Stowarzyszenia współpraca
© 2019 URZĄD MIEJSKI W OPOCZNIE
SIEDZIBA URZĘDU MIEJSKIEGO W OPOCZNIE: STAROMIEJSKA 6, 26-300 OPOCZNO
